Vulkanische aswolk en vliegtuigen: geen goede combinatie

Vandaag en de komende dagen waait er een grote vulkansische aswolk over Europa, afkomstig uit een vulkaan uitbarsting in IJsland eerder deze week. Vanwege het grote gevaar voor vliegtuigen is veel vliegverkeer stil gelegd. Wat betekent dit nu allemaal? Kun je helemaal niet meer vliegen of is beperkt verkeer nog mogelijk?

Vulkanische as is zo klein dat je het meestal niet ziet met het blote oog. Ook de normale weerradars hebben er vaak moeite mee, en kan het dus voorkomen dat je met je vliegtuig dwars door zo’n wolk heengaat. Dit as voelt eigenlijk (zeker met de snelheid van een vliegtuig) als kleine stukjes glas: de schade aan een vliegtuig is dus ook groot. Bij vliegtuigen die door zo’n aswolk heenvlogen was bv de cockpit raam volledig “gezandstraald”. De piloten zagen weinig meer. De deeltjes zijn zo klein dat ze door de kleinste gaten en kieren kunnen en dus kwetsbare electronica zullen raken. Met alle gevolgen van dien.

Een even groot probleem zit er bij de motoren waar de as in komt: ze kunnen uitvallen. De asdeeltjes worden door de hitte van de motor gesmolten en plakt aan de wanden vast, waardoor uiteindelijk de motor uitvalt. In de gevallen van verkeersvliegtuigen die die meemaakten konden men meestal de motoren wel weer starten na een tijdje uit de wolk gevlogen te zijn, maar ik kan me voorstellen dat dat erg angstige momenten zijn.

Zo’n aswolk zit vaak erg hoog en dus vooral verkeersvliegtuigen hebben hier last van. Een vraag die de media niet beantwoordt: wat is het effect op het “kleine vliegverkeer”. Met andere woorden: kan ik VFR vliegen de komende dagen?

Als je de diverse websites bekijkt, is dat niet 1-2-3 duidelijk: de aswolk zit hoog (5 tot 11 km hoogte), dus de grootste problemen zijn daar te verwachten. Maar asdeeltjes vallen daar natuurlijk ook uit, dus rondom de grote kern zit een vele malen grotere wolk met minder deeltjes, maar ook die deeltjes zijn schadelijk. Wellicht niet direct, maar wel op langere termijn voor het vliegtuig.

Als de aswolk gaat zakken (wat hij uiteindelijk doet) of het gaat regenen, dan is het zeker geen tijd om te vliegen. Tot die tijd wordt het even goed de berichten in de gaten houden. En bij twijfel het toestel veilig in de hangar laten staan!