Welk land is het vliegtuig?

In vliegtuigen kan net als op de grond een situatie ontstaan waarbij het van belang is te weten waar je je op dat moment bevond. Denk aan misdrijven, overlijden of geboortes. Zelf vloog ik eens van New York terug naar Europa en gedurende de nacht werden spullen van mij gestolen. Ik kwam daar pas achter toen ik in de auto zat en de daders gevlogen waren. Maar in welk land heeft die diefstal dan plaatsgevonden?

Om dit soort zaken te regelen zijn er allerlei verdragen gesloten tussen de meeste landen. De meest belangrijke is de Conventie van Tokyo (PDF). Hierin wordt geregeld hoe een en ander zit.

Er zijn allerlei mitsen en maren, uitzonderingen en voorbehouden, maar in de meeste gevallen is de belangrijkste aanwijzing het land waarin het vliegtuig geregistreerd staat. Dus de PH-ABC (een vliegtuig dat in Nederland geregistreerd staat) heeft Nederlandse jurisdictie. Bij de OO-KWA (Belgische registratie) is de Belgische jurisdictie leidend.

Tijdens de vlucht is de gezagvoerder (PIC) bevoegd om namens de autoriteiten maatregelen te nemen om de veiligheid van de vlucht, de passagiers en alle eigendommen te waarborgen. Ook is de PIC verplicht om een aantal zaken te melden; een geboorte moet hij opschrijven in zijn logboek, ondertekend door twee getuigen. Zo ook bij overlijden.

Zo simpel als ik het hier stel is het uiteraard niet; er zijn uitgebreide universitaire studies die zich specialiseren in luchtvaartrecht en ook ontstaat er door rechtspraak jurisprudentie. In mijn geval bij de diefstal was het een vliegtuig dat onder de Amerikaanse jurisdictie viel. Formeel moest ik dus geen aangifte doen bij de politie maar bij de autoriteiten in de USA. Mijn verzekering vergoed echter geen kosten die ik maak voor het indienen van een aangifte… Als afgevaardigde kon ik terecht bij de Nederlandse marechaussee, die namens de Amerikaanse autoriteiten de aangifte kon aannemen.